جااندازی بسته شکستگی به معنای کنار هم قرار دادن قطعات شکسته شده است بدون اینکه جراح آن قطعات را با چشم غیر مسلح ببیند.
اولین مرحله درمان یک شکستگی جااندازی آن است. جااندازی یک شکستگی به این معنا است که پزشک معالج سعی میکند قطعات شکسته شده را که از وضعیت اولیه خود جابجا شده اند در موقعیت مناسب قرار دهد. به زبان دیگر قطعات را در کنار هم بگذارد.
فایده جااندازی چیست
جااندازی موجب میشود جوش خوردن شکستگی تسهیل شود چون وقتی قطعات شکسته شده با هم فاصله زیادی داشته باشند ممکن است دیر جوش بخورند یا اصلا جوش نخورند.
فایده دیگر جااندازی شکستگی در این است که استخوان، بعد از جوش خوردن شکل درست اولیه خود را پیدا میکند. این بازگشت به شکل اولیه هم از لحاظ زیبایی اندام مهم است و هم موجب میشود کارکرد اندام بهتر به وضعیت قبل از شکستگی برگردد.
البته در بعضی موارد جابجایی قطعات شکسته شده کم است و نیازی به جااندازی ندارد. در صورتیکه شکستگی نیاز به جااندازی داشته باشد این کار به دو روش انجام میشود.
- جااندازی بسته
- جااندازی باز
تصمیم گیری برای جااندازی بسته شکستگی استخوان
بهترین روش برای جااندازی یک شکستگی روش بسته بوده و این روش بر روش جااندازی باز ارجحیت های فراوانی دارد.
پزشک معالج همیشه سعی میکند شکستگی را به روش بسته جااندازی کند مگر اینکه از ابتدا بداند که شکستگی مورد نظر به روش بسته قابل جااندازی نیست و یا در حین جااندازی بسته آن ممکن است آسیب های بیشتری به اندام وارد شود.
در این موارد وی از همان ابتدا تصمیم به جااندازی باز شکستگی میگیرد. گاهی هم سعی پزشک معالج در جااندازی بسته شکستگی موثر واقع نمیشود و شکستگی با روش بسته جا نمیفتد. در این موارد هم پزشک معالج مجبور میشود از روش جااندازی باز استفاده کند.
چرا جااندازی بسته اولویت دارد
علت برتری جااندازی بسته به روش باز در اینست که در هر جااندازی باز، پزشک معالج مجبور است پوست و عضلات و بعضی دیگر از بافت های اندام را شکاف دهد تا بتواند قطعات شکسته شده را ببیند و آنها را در کنار یکدیگر قرار دهد.
همین شکاف دادن بافت ها در واقع نوعی آسیب رساندن به آنهاست. از طرف دیگر میدانیم که روی استخوان ها پوشیده از عضلات است و این عضلات در بسیاری مکان ها به استخوان زیرشان کاملا چسبیده اند.
پزشک معالج برای اینکه بتواند قطعات شکسته شده را ببیند و در کنار یکدیگر قرار دهد مجبور است تا قسمتی از اتصالات عضلات به استخوان را جدا کند تا استخوان قابل دیدن باشد.
از طرف دیگر میدانیم که استخوان یک بافت زنده است و هر بافت زنده ای برای ادامه حیات نیاز به خونرسانی دارد که از طریق رگ های خونی به آن وارد میشوند. رگ های خونی که وارد استخوان میشوند و آنرا زنده نگه میدارند از طریق عضلات چسبیده به آن وارد استخوان میشوند.
وقتی که در حین عمل جراحی اتصالات عضلات به استخوان جدا میشود در واقع خونرسانی به استخوان کم میشود. اگر اتصالات عضله به استخوان کاملا قطع شود و قطعه استخوانی کاملا آزاد شود خونرسانی به آن کاملا از بین میرود.
حتی در مواردی هم که پزشک جراح تنها قسمتی از اتصالات عضلانی به استخوان را جدا میکند باز هم قسمتی از خونرسانی استخوان آسیب میبیند.
این کاهش خونرسانی به استخوان موجب میشود که جوش خوردن قطعات شکسته شده به تاخیر بیفتد. به همین خاطر است که در غالب اوقات اگر یک شکستگی بصورت بسته جااندازی شود زودتر جوش میخورد تا وقتی که به روش باز جااندازی میشود.
همه تلاش پزشک جراح اینست که تا میتواند شکستگی را به روش بسته جااندازی کند ولی گاهی به عللی که ذکر شد این کار عملی نیست و جراح اقدام به جااندازی باز شکستگی میکند.
جااندازی بسته شکستگی عملی دردناک است پس پزشک معالج قبل از جااندازی با بیحسی موضعی و گاهی اوقات بیهوشی عمومی سعی میکند درد بیمار را از بین ببرد یا حداقل کاهش دهد.
جااندازی بسته چگونه انجام میشود
در روش جااندازی بسته پزشک معالج یک قسمت از اندام شکسته شده را با دست گرفته و ابتدا سعی میکند با کشیدن آن، قطعات شکسته شده را از هم دور کند و سپس با انجام مانورهای خاصی سعی میکند قطعات شکسته شده را در کنار یکدیگر قرار دهد.
بعد از هر شکستگی، عضلاتی که به استخوان های شکسته شده متصل هستند با قدرت منقبض میشوند و بر اثر انقباض آنها قطعات شکسته شده جابجا باقی میمانند.
پزشک معالج در حین جااندازی با کششی که به اندام میدهد بر این انقباض غلبه کرده و قطعات شکسته شده را از هم باز میکند.
گاهی اوقات قدرت این عضلات آنقدر زیاد است که از قوت بازوی پزشک بیشتر است. بطور مثال در شکستگی های استخوان ران قدرت پزشک نمیتواند بر انقباض عضلات اطراف ران غلبه کرده و قطعات شکسته شده را از هم دور کند.
در این موارد از وسایلی کمکی برای کشش استفاده میشود. معمول ترین آنها اینست که یک میله فلزی را در استخوان قرار داده و آنرا به توسط یک ریسمان و از طریق یک قرقره به یک وزنه متصل میکنند.
وزن وزنه موجب کشش استخوان و دور شدن قطعات شکسته شده از یکدیگر میشود. پس از دور شدن قطعات شکسته شده از هم پزشک معالج با مانورهای جانبی سعی میکند قطعات شکسته شده را در کنار هم قرار دهد.
بعد از جااندازی با روش کشش، پزشک معالج ممکن است از روش هایی برای بیحرکتی استخوان ها استفاده کند و کشش را متوقف کند و یا ممکن است چند هفته کشش را ادامه دهد تا قطعات شکسته شده در وضعیت جاانداخته شده جوش بخورند.