آرتروپلاستی شست دست چگونه انجام میشود

وقتی به علت آرتریت، مفصل بین شست و مچ دست دچار تخریب و بدنبال آن درد شدید شده و درد با اقدامات معمول از بین نمیرود انجام عمل جراحی آرتروپلاستی شست میتواند تا حد زیادی به بیمار کمک کند. در شست دست از نوع خاصی از آرتروپلاستی به نام Excision arthroplasty استفاده میشود.

آناتومی کاربردی

انگشت شست دست دو بند دارد و بندی که بین انگشت شست و مچ دست قرار گرفته است در واقع استخوان اول کف دستی یا متاکارپ اول است.

چهار متاکارپ دیگر در کف دست در کنار هم قرار گرفته و حرکت کمی دارند ولی متاکارپ شست بسیار متحرک بوده و عملا مانند یک بند انگشت عمل میکند.

مفصل بین متاکارپ شست و مچ دست را مفصل کارپومتاکارپال اول first carpometacarpal joint مینامند. این مفصل بین استخوان متاکارپ شست و استخوانچه ای از مچ دست به نام تراپزیوم Trapezium تشکیل شده است. به آن مفصل قاعده شست هم میگویند.

همین مفصل است که اجازه میدهد انسان یکی از مهمترین حرکات دست خود یعنی مقابله یا اپوزیشن Opposition را انجام دهد. در حرکت مقابله یا اپوزیشن شست در مقابل چهار انگشت دیگر دست قرار میگیرد تا انسان بتواند اشیاء را بگیرد.

چرا بیمار نیاز به آرتروپلاستی مفصل قاعده شست پیدا میکند

جراحی آرتروپلاستی مفصل قاعده شست چگونه انجام میشود

در این نوع از جراحی پزشک ارتوپد استخوان تراپزیوم را از مچ دست خارج کرده و سپس تاندونی را که از قسمت دیگری از دست خارج کرده روی خود پیچیده تا بصورت یک گوی درآید.

سپس این گوی را بجای استخوان تراپزیوم خارج شده قرار داده و آن را به بافت های اطراف بخیه میزند. در انتهای جراحی یک پین فلزی استخوان متاکارپ شست را در کنار دیگر استخوان های مچ دست برای مدتی بیحرکت میکند. این پین معمولا بعد از سه هفته از مچ دست خارج میشود.

به این نوع از جراحی Excision arthroplasty میگویند چون یک استخوان مچ دست بطور کامل خارج میشود. در این نوع آرتروپلاستی از مفصل مصنوعی استفاده نشده و بجای آن از یک تاندون رول شده روی خود استفاده میگردد.

این تاندونی که به شکل یک گوی درآمده است استخوان متاکارپ شست را از دیگر استخوان های مچ دست دور نگه داشته تا درد بیمار از بین برود ولی در عین حال پایداری نسبی در شست باقی خواهد ماند. همچنین بعد از جراحی حرکات شست دست تا حدود زیادی قابل انجام هستند.

مراحل انجام آرتروپلاستی مفصل قاعده شست دست

بعد از جراحی چه اقدامانی برای بیمار انجام میشود

بعد از جراحی دست بیمار تا سه هفته در یک آتل و اسلینت باقی مانده و سپس تا شش هفته از یک بریس برای حمایت شست استفاده میشود. پانسمان زخم بعد از یک هفته به توسط جراح باز شده و زخم بازدید میشود. بخیه ها بعد از ۱۴-۱۰ روز باز میشوند. پین بعد از سه هفته از استخوان ها خارج میشود.

بیمار به مدت یکی دو ماه نیاز به فیزیوتراپی خواهد داشت. جلسات اول فیزیوتراپی برای کاهش درد و تورم در ناحیه جراحی است ولی پس از آن به بیمار کمک میشود تا با انجام حرکات شست دامنه حرکتی مفصل را بهتر کند.

بعد از مدتی قدرت عضلات حرکت دهنده شست هم با انجام حرکات تقویتی افزایش یافته و سپس فیزیوتراپ به بیمار کم میکند تا مهارت لازم برای حرکات ظریف شست را دوباره بدست آورد.

عوارض جراحی آرتروپلاستی مفصل قاعده شست چیست