پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که موجب تحریک و قرمزی پوست میشود. این بیماری در دو درصد افراد جامعه وجود دارد.
پوست افراد مبتلا به پسوریازیس در بعضی نواحی مانند پشت آرنج و جلوی زانو کلفت و صدفی شده و بشدت پوسته ریزی کرده و قرمز میشود.
به نظر میرسد پسوریازیس یک بیماری اوتوایمون یا خود ایمنی است به این معنی که سلول های دفاعی بدن سلول های پوست را بیگانه محسوب کرده و به آنها حمله میکنند و موجب بروز علائم بیماری میگردند.
درگیری مفاصل در پسوریازیس
در بعضی از بیماران مبتلا به پسوریازیس تعدادی از مفاصل بدن دچار التهاب میشوند. در پسوریازیس ممکن است تاندون ها و لیگامان ها هم گرفتار شوند. شدت درگیری مفصل میتواند کم یا زیاد باشد. این التهاب مفصل را آرتریت میگویند.
ده درصد افراد مبتلا به پسوریازیس دچار آرتریت یا التهاب مفصلی میشوند. در غالب اوقات علائم آرتریت پسوریازیس در کسانی دیده میشود که سالها است علائم پوستی آن را دارند. با این حال در موارد نادری این آرتریت ممکن است ماهها و یا سالها قبل از بروز علائم پوستی پسوریازیس ظاهر شود.
بیماری پسوریازیس معمولا در سنین ۲۵-۱۵ سالگی شروع شده و بطور معمول آرتریت پسوریازیس در سنین ۵۰-۲۵ سالگی ظاهر میشود. البته باید به یاد داشت که افرادی که پسوریازیس دارند مانند هر فرد دیگری میتوانند دچار استئوآرتریت و یا آرتریت روماتوئید شوند. پس هر درد مفصلی در یک فرد مبتلا به پسوریازیس لزوما آرتریت پسوریازیسی نیست.
در آرتریت پسوریازیس بافت سینوویوم مفصل و در مواردی تاندون ها و رباط های اطراف مفصل ملتهب میشوند.
انواع درگیری مفصلی در آرتریت پسوریازیس
در پسوریازیس هر مفصلی میتواند دچار آرتریت شود با این حال درگیری مفصلی در این بیماری میتواند به پنج شکل متفاوت ظاهر شود که عبارتند از
آرتریت الیگوآرتیکولار آسیمتریک
آرتریت الیگوآرتیکولار آسیمتریک یا Asymetrical oligoarticular arthritis شکل شایعی از آرتریت پسوریازیس بوده و شدت آن از بقیه انواع کمتر است. الیگو به معنی کم است و الیگوآرتریت به معنی التهاب مفصل در تعداد کمی از مفاصل بدن است که معمولا کمتر از پنج مفصل هستند.
به سخن دیگر در هنگام بروز آرتریت هر هر زمان تعداد مفاصل درگیر کمتر از پنج عدد است. معمولا یک مفصل بزرگ مانند زانو گرفتار شده و تعدادی مفاصل کوچکتر در انگشتان دست یا پا هم درگیر آرتریت میشوند. آسیمتریک به معنای نامتقارن است و اشاره به نامتقارن بودن درگیری مفاصل در سمت چپ و راست بدن دارد.
پلی آرتریت سیمتریک
پلی آرتریت سیمتریک یا Asymetrical polyarthritis هم شکل شایعی از درگیری مفصلی پسوریازیس است. سیمتریک یا متقارن به این معنی است که بطور مثال اگر آرنج راست بیمار دچار آرتریت شده است آرنج چپ او هم همان مشکل را دارد.
پلی آرتریت به معنای آرتریت در چند مفصل است. در این فرم از آرتریت معمولا چند مفصل کوچک مانند مچ دست یا انگشتان دست گرفتار میشوند.
اسپوندیلیت با یا بدون ساکروایلئیت
شکل اسپوندیلیت با یا بدون ساکروایلئیت Spondylitis with or without sacroiliitis در پنج درصد موارد دیده میشود.
اسپوندیلیت به معنی التهاب مفاصل ستون مهره بوده و ساکروایلئیت به معنای التهاب و آرتریت مفصل بین ساکروم و استخوان بی نام در لگن خاصره است. در این فرم از بیماری علامت عمده بیماران کمردرد است.
درگیری مفصل اینترفالانژیال انتهایی
درگیری مفصل اینترفالانژیال انتهایی یا Distal interphalangeal joint predominant فرم نادری از بیماری است که در آن مفاصل انتهایی انگشت دست یا پا که در نزدیکی ناخن قرار دارند دچار آرتریت میگردند.
آرتریت مخرب
در آرتریت مخرب یا Arthritis mutilans که فرم نادری از بیماری است آرتریت و التهاب شدیدی در انگشتان دست و پا ایجاد میشود که موجب تغییر شکل شدید آنها میگردد.
علائم آرتریت پسوریازیس چیست
مهمترین علائم آرتریت پسوریازیس درد و خشکی در مفصل یا مفاصل مبتلا است. خشکی مفصلی معمولا بعد از مدتی استراحت یا بیحرکتی مانند زمان برخاستن از خواب بیشتر میشود.
مفصل گرفتار شده ممکن است متورم و قرمز شود. در بعضی موارد مفصل ممکن است بعد از مدتی دچار تخریب شود ولی معمولا این تخریب مانند آرتریت روماتویید یا روماتیسم مفصلی شدید نیست.
آرتریت پسوریازیس مزمن و عود کننده است به این معنی که مداوم است و شدت آن کم و زیاد میشود.
یکی از علائم درگیری مفاصل در پسوریازیس التهاب تاندون ها است. این التهاب شایع بوده و معمولا به علت درگیر شدن بافت سینوویوم اطراف تاندون است. یکی از مناطق شایع التهای تاندون یا تاندونیت در پسوریازیس در انگشتان دست است.
علامت التهاب تاندون های انگشتان دست تورم انگشت است. التهاب تاندون آشیل در محل اتصال آن به استخوان پاشنه هم از علائم پسوریازیس است.
در پسوریازیس ممکن است لیگامان ها یا رباط ها هم دچار التهاب شوند. بیمار دچار کم خونی میشود و ممکن است التهاب در چشم و بندرت در عروق یا ریه ایجاد شود.
درمان آرتریت پسوریازیس چیست
هدف از درمان آرتریت پسوریازیس کاهش درد و خشکی مفصلی، پیشگیری از تخریب مفصل و در نهایت کاهش ناتوانی هایی است که ممکن است بر اثر درد و یا تخریب مفصلی ایجاد شود.
کاهش درد : در هنگام شعله ور شدن آرتریت و افزایش درد بیمار اقداماتی مانند استراحت، استفاده از اسپلینت هایی که موجب کاهش حرکات مفصل ملتهب میشوند و استفاده از گرمای موضعی میتواند شدت درد را کاهش دهد.
داروهای ضد التهابی مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن، سلکوکسیب و یا ناپروکسن میتوانند در کاهش علائم آرتریت موثر باشند. ممکن است در بعضی از افراد با شروع این داروها شدن ضایعات پوستی بیشتر شود. از استامینوفن هم میتوان در کاهش درد این بیماران استفاده کرد.
پیشگیری از تخریب مفصل : برای پیشگیری از تخریب مفصلی در پسوریازیس از داروهای خاصی استفاده میشود. استفاده از این داروها باید بلافاصله بعد از تشخیص آرتریت پسوریازیس شروع گردد.
این داروها تاثیر مواد شیمیایی را که موجب تخریب مفصل ملتهب میشوند بلوک میکنند. معمول ترین این داروها سولفاسالازین Sulfasalazine و متوترکسات، methotrexate هستند.
این داروها تاثیر سریعی بر روی درد و التهاب ندارند و قبل از مشاهده هر گونه آثاری از این داروها باید حداقل به مدت ۶-۴ ماه مصرف شوند. پس گرچه ممکن است در ابتدای مصرف این داروها تصور شود آنها تاثیر آنچنانی ندارند ولی بیمار باید مصرف آنها را ادامه دهد.
بعد از شروع اثر دارو پزشک ممکن است دوز مصرفی آنها را کاهش دهد ولی استفاده از آنها معمولا برای همیشه ادامه خواهد یافت.
کاهش ناتوانی ها : به منظور کاهش ناتوانی های بیماری پسوریازیس به بیمار توصیه میشود
- بیمار باید تا حد ممکن فعال باقی بماند. انجام نرمش های کششی و تقویتی بسیار موثر هستند. شنا ورزش بسیار مفیدی برای حفظ توانایی های سیستم اسکلتی، عضلانی در این بیماران است
- در مواردی که به علت تغییر شکل در مفاصل دست انجام بعضی فعالیت ها برای بیمار مشکل شود میتوان با کمک کاردرمان و استفاده از ابزارهای خاص این مشکلات را کاهش داد
- در مواردی که تخریب مفصل و یا بافت های اطراف آن شدید باشد میتوان از اعمال جراحی مانند جراحی تعویض مفصل و یا جراحی هایی بر روی تاندون های اطراف مفصل استفاده کرد.
پیش آگهی آرتریت پسوریازیس چیست
شدت آرتریت پسوریازیسی در افراد مختلف متفاوت است. در نیمی از بیماران آرتریت پیشرونده است. با این حال با استفاده از داروهای کنترل کننده تخریب مفصلی میتوان پیشرفت بیماری و آثار زیانبار آن را تا حدود زیادی مهار کرد.