پردنیزون چیست. مورد استفاده. عوارض

پردنیزون مانند بقیه کورتون ها داروهایی بسیار قوی است. از این دارو در درمان طیف بسیار گسترده ای از بیماری‌ها استفاده می‌شود ولی دارو هرچه قوی‌تر باشد عوارض آن هم بیشتر و خطرناک‌تر است.

از معمول ترین عوارض مصرف همه کورتون ها و از جمله پردنیزون پوکی استخوان است و از جمله خطرناک‌ترین و ناتوان کننده ترین عارضه های آن نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران می‌باشد.

کورتون ها و از جمله پردنیزون می‌تواند علائم آزار دهنده بسیاری از بیماری‌های بدن را بطور موقت از بین برده یا حداقل کاهش بدهد و به علت همین توانایی متأسفانه مورد سوء استفاده و سوء مصرف بسیاری قرار می‌گیرد غافل از اینکه گرچه ممکن است علائم بیمار بطور ظاهری با این دارو تخفیف یابد ولی عوارض مصرف آن ممکن است از خود بیماری شدیدتر باشد.

همه کورتون ها و از جمله پردنیزون مانند یک شمشیر دو لبه است. هیچ‌گاه آنرا بطور سر خود و بدون تجویز پزشک حاذق مصرف نکنید. پزشک حاذق فقط موقعی از پردنیزون استفاده می‌کند که مطمئن باشد فواید استفاده از آن بیش از عوارض احتمالی است.

پردنیزون در درمان چه بیماری هایی استفاده میشود

پردنیزون در درمان آسم و بسیاری از بیماری‌های ریوی مصرف می‌شود در درمان بیماری‌های روماتیسمی مانند روماتیسم مفصلی و لوپوس از پردنیزون استفاده می‌شود.

پردنیزون در درمان بیماری‌های گوارشی مانند کولیت اولسرو و بیماری کرون، بیماری‌های آلرژیک، بیماری‌های غدد درون ریز مانند نارسایی غده آدرنال و التهاب غده تیروئید، بالا بودن سطح کلسیم خون به علت سرطان، التهاب تارهای صوتی، بیماری ام اس، سندروم نفروتیک، بیماری میاستینی گراو، میگرن و سردرد های خوشه ای، بیماری دوشن و بیماری سارکوئیدوز استفاده می‌شود

مورد استفاده دیگر پردنیزون بعد از پیوند اعضاء مانند پیوند کلیه و قلب و در درمان انواع سرطان‌ها بخصوص سرطان‌های خون است.

عوارض مصرف پردنیزون چیست

بطور ساده عوارض مصرف پردنیزون به دو دسته عوارض شایع و ملایم و عوارض کمتر شایع ولی شدید تقسیم می‌شود. مهم‌ترین عوارض شایع مصرف پردنیزون اختلال خواب، سرگیجه، افزایش اشتها، تعریق زیاد، سوء هاضمه، اختلال خلق و خو و عصبی شدن است. عوارض پردنیزون بر حسب ارگان و سیستم گرفتار عبارتند از

بیمارانی که از پردنیزون به مدت طولانی استفاده می‌کنند باید بطور مرتب تحت نظر پزشک باشند. پزشک معالج بطور دوره ای همه بدن آنها را معاینه کرده و در صورت بروز نشانه هایی از عارضه احتمالی آنها را مداوا می‌کند.

همچنین پزشک معالج آزمایشاتی را بطور دوره ای برای بیمار انجام می‌دهد تا مطمئن شود بدن وی به درستی کار می‌کند. بیماری که پردنیزون به مدت طولانی مصرف می‌کند گاهی اوقات باید مقدار داروی مصرفی را با دستور پزشک کمتر یا بیشتر کند.

این بیماران وقتی دچار بیماری دیگری می‌شوند، تب می‌کنند یا تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند یا بدنبال ضربه دچار آسیب در قسمتی از بدن می‌شوند نیاز به مقادیر بیشتری از پردنیزون پیدا می‌کنند و در صورتیکه دوز مصرفی پردنیزون آنها بالا نرود ممکن است با مشکلاتی روبرو شوند.

پس بیماری که پردنیزون یا هر داروی شبیه آن ( منظور همه داروهای کورتونی است) مصرف می‌کند هر موقع که پزشکی را می‌بیند باید به او اطلاع دهد که در حال مصرف این دارو است.

تصمیمی که یک پزشک برای بیمارش می‌گیرد بسته به اینکه پردنیزون مصرف می‌کند یا خیر ممکن است متفاوت باشد.

مانند بیماران دیابتی، بیمارانی که از پردنیزون یا دیگر داروهای کورتن دار استفاده می‌کنند باید همیشه یک گردنبند به گردن داشته باشند که در آن قید شود آنها از پردنیزون استفاده می‌کنند.

ممکن است برای این بیماران حادثه ای رخ داده و هوشیاری خود را از دست بدهند ( مانند تصادف شدید اتومبیل). در این حال پزشک اورژانس با دیدن گردنبند متوجه می‌شود بیمار از پردنیزون استفاده می‌کند. مراقبت از بیماری که پردنیزون مصرف می‌کند با دیگر بیماران متفاوت است.

خطر قطع ناگهانی پردنیزون

نکته بسیار مهم دیگر اینست که بیمارانی که بیش از سه هفته از پردنیزون استفاده کرده‌اند هیچ‌گاه نباید مقدار داروی مصرفی را ناگهان کم کنند.

بدن به مصرف پردنیزون عادت می‌کند و خود را با آن مقداری که بیمار مصرف می‌کند تطبیق می‌دهد و در صورتی که دوز مصرفی دارو ناگهان کم شود عوارض شدیدی برای بیمار به وجود میاید. این وضعیت چیزی شبیه افرادی است که مواد مخدر مصرف می‌کنند.

در بدن همه افراد سالم مقدار اندکی ماده مخدر تولید می‌شود. وقتی فرد ماده مخدر مصرف می‌کند بدن تولید آنرا متوقف می‌کند.

حال اگر فرد ناگهان مصرف مواد را قطع کند بدن با کمبود مواد مخدری که لازم دارد مواجه شده و عوارض بسیار شدیدی برای وی به وجود میاید. این وضعیت در مصرف پردنیزون هم وجود دارد.

پس تمام افرادی که به مدت طولانی از پردنیزون استفاده می‌کنند در صورت نیاز به کاهش آن باید این کار را تحت نظر پزشک و بصورت بسیار تدریجی انجام دهند.

پردنیزون و سیستم ایمنی

نکته بسیار مهم دیگر اینست که کسانی که از پردنیزون یا دیگر داروهای حاوی کورتون استفاده می‌کنند دچار ضعف سیستم ایمنی و دفاعی بدن می‌شوند.

این افراد بیشتر عفونت می‌کنند، عفونت‌های شدیدتر می‌کنند، بیماری ویروسی یا باکتریایی آنها دیرتر خوب می‌شود و حتی زخم‌ها و شکستگی‌های آنها دیرتر خوب می‌شود. سیستم ترمیمی بدن آنها خوب کار نمی‌کند.

این بیماران باید بسیار بیش از افراد دیگر مراقب باشند تا مبتلا به بیماری عفونی که همیشه واگیردار است نشوند. پس رعایت اصول بهداشتی مانند شستن مکرر دست، دست نزدن به صورت و دوری از افراد بیمار برای این بیماران بسیار مهم و حیاتی است.

پردنیزون و از جمله دیگر داروهای حاوی کورتون می‌تواند عفونت‌های خاموش در بدن را مجدداً فعال و شعله‌ور کند.

پس اگر سابقه بیماری هایی که می‌توانند مزمن شوند مانند مالاریا، سل، تب خال و یا تب مالت را دارید قبل از شروع پردنیزون حتماً آن را به پزشک خود اطلاع دهید.

مصرف پردنیزون در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط کامل و با اطلاع و تحت نظر پزشک صورت گیرد.

پردنیزون را چگونه مصرف کنم

اگر پردنیزون مصرف می‌کنید از وضعیت‌های زیر اجتناب کنید

پردنیزون و داروهای دیگر

مصرف همزمان پردنیزون و داروهای دیگر ممکن است عوارض جدی و خطرناکی را بدنبال داشته باشد. به پزشک خود بگویید از پردنیزون استفاده می‌کنید. تعدادی از این داروها عبارتند از

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

• داروهای ادرار آور

• دارو های رقیق کننده خون مانند وارفارین

• داروهای ضد دیابت مانند انسولین

• داروهای ضد تشنج
• ریفامپین، کتوکنازول