تعداد زیادی از مراجعین به درمانگاه های ارتوپدی را بیمارانی تشکیل میدهند که دستشان بر اثر اصابت جسم تیزی پاره شده است. این آسیب های دست بسیار مهم هستند.
باید به خاطر داشت که جسم تیز حتی اگر زخم کوچکی در حد چند میلیمتر در دست ایجاد کند میتواند به عمق رفته و به تاندون یا اعصاب صدمه بزند پس هر زخمی در دست مهم است و باید آنرا به پزشک نشان داد.
بسیاری از بیماران زخم دستشان را بی اهمیت می انگارند و بعد از چند روز متوجه میشوند انگشتان دستشان به خوبی کار نمیکند و تازه آن زمان به پزشک مراجعه میکنند. همین چند روز تاخیر میتواند آثار بسیار نامطلوبی را بر نتیجه درمان آسیب داشته باشد.
نکته مهم بعدی اینست که در درمان آسیب های دست ظرفیت خطا پایین است. اولین درمان باید بهترین درمان باشد و در صورتیکه درمان اولیه به توسط فرد کم تجربه ای انجام شود ممکن است بعدا نتوان مشکلات را اصلاح کرد. پس سعی کنید در اولین مراجعه به پزشک مورد اطمینان و متبحری مراجعه کنید.
پزشک در مواجهه با این آسیب ها ابتدا سعی میکند وسعت ضایعات را تشخیص دهد. اینکه آیا بجز زخم پوستی به تاندون، عصب، رگ، استخوان و دیگر بافت های مهم هم آسیب وارد شده است یا خیر. گاهی اوقات این تشخیص با معاینه بیمار امکانپذیر است و گاهی اوقات برای تشخیص قطعی راهی جز انجام عمل جراحی نیست.
در حین جراحی دست بیمار بیحس شده یا بیمار بطور کامل بیهوش میشود. سپس بعد از شستشوی کامل زخم با سرم و مایعات ضد عفونی کننده مخصوص، پزشک معالج لبه های زخم پوستی را بیشتر باز کرده و عمق زخم را بررسی میکند. اگر هر کدام از عناصر داخلی دست دچار آسیب شده بودند در همان مرحله آنها را ترمیم میکند.
پزشک در ابتدا مواد خارجی و بافت های مرده را از زخم خارج کرده ( به این کار دبریدمان میگویند) و سپس در صورت شکسته بودن استخوان ها پزشک سعی میکند تا آنها را یا پین یا پیچ فیکس کند.
در صورت پاره بودن تاندون ها آنها را ترمیم کرده و در صورت پاره بودن عصب هم اقدام به ترمیم آنها میکند. رگ های پاره شده را میتوان در اکثر اوقات بدون اینکه مشکلی برای بیمار ایجاد شود بست ولی در بعضی موارد نیاز میشود تا رگ پاره شده هم ترمیم شود.
کپسول مفصلی، لیگامان ها و دیگر بافت های آسیب دیده هم ترمیم شده و سپس در مرحله نهایی پوست ترمیم میشود. گاهی اوقات ممکن است قسمتی از پوست کنده شده باسد و پوست کافی برای بستن زخم در اختیار نباشد. در این موارد ممکن است از پیوند پوست استفاده شود.
تمام بازسازی های ذکر شده را تنها وقتی میتوان در مرحله اول انجام داد که زخم تمیز باشد. اگر زخم آلوده و کثیف باشد پزشک معالج بعد از دبریدمان، تنها استخوان های شکسته شده را فیکس کرده و در صورت لزوم رگ های آسیب دیده را ترمیم کرده و زخم را میبندد و سپس در مراحل بعد و با تاخیر اقدام به ترمیم بافت های دیگر میکند. هدف از این اقدام پیشگیری و ممانعت از بروز عفونت است.
پس از جراحی دست بیمار پانسمان شده و در یک آتل گذاشته میشود تا بیحرکت باشد. دست بیمار باید تا چند روز بالاتر از سطح فلب وی قرار بگیرد تا ورم نکند.
به بیمار تا چند روز بعد از جراحی آنتی بیوتیک داده میشود تا از بروز عفونت در زخم پیشگیری شود. همچنین در صورت لزوم به بیمار سرم یا واکسن ضد کزاز داده میشود. بعد از گذشت زمان لازم بیمار باید تحت نظر پزشک و فیزیوتراپ متبحر، حرکات انگشتان دست را انجام دهد تا کارایی دست به حالت قبل از آسیب بازگردد.