دفرمیتی سوان نک Swan neck یا گردن قو به تغییر شکلی در انگشت گفته میشود که در آن مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال دچار Hyperextension شود یعنی زیادی به عقب صاف شود و مفصل اینترفالانژیال دیستال خم یا فلکس شود. این تغییر شکل برعکس تغییر شکل بتونیر است.
تغییر شکل سوان نک بیشتر در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی دست ایجاد میشود. در روماتیسم مفصلی ولار پلیت Volar plate (رباطی بسیار محکم که در سطح ولار یا کفی مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال است) شل میشود و بدنبال آن کشش تاندون اکستانسور انگشت میتواند مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال را بیش از حد معمول به سمت عقب باز کند و یا میتوان گفت این مفصل را به سمت عقب خم میکند.
بدنبال آن بر اثر عدم بالانس و تعادلی که بر اثر این اتفاق در سیستم تاندون های اکستانسور انگشت ایجاد میشود کشش روی قسمتی از تاندون اکستانسور انگشت که به بند انتهایی متصل میشود کم شده و در نتیجه بند آخر انگشت خم میشود. گاهی هم ضعیف شدن ولار پلیت بدنبال آسیب های متعاقب ضربه به آن ایجاد میشود.
گاهی اوقات عضلات اینتراوسئوس و لومبریکال در دست بر اثر بعضی بیماری ها مانند پارکینسون، فلج مغزی یا سکته مغزی بیش از حد فعال میشوند و به علت اتصالاتی که این عضلات به اکستانسور انگشتان دارند میتوانند مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال را بیش از حد به عقب خم کرده و این تغییر شکل را ایجاد کنند.
گاهی اوقات بدنبال پاره شدن محل اتصال تاندون اکستانسور به بند انتهایی انگشت و ایجاد مالت فینگر یا انگشت چکشی، یک عدم تعادل در تاندون اکستانسور انگشت ایجاد شده و نیروی بیشتری از طرف این تاندون به مفصل اینترفالاتژیال پرگزیمال وارد میشود و در نهایت دفرمیتی سوان نک بوجود میاید.
درمان تغییر شکل گردن قو در انگشت چگونه است
در درمان این تغییر شکل هم از روش های غیر جراحی و هم از روش های جراحی استفاده میشود. اگر مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال با وجود تغییر شکل، قابلیت انعطاف خود را حفظ کرده باشد ممکن است بتوان با انجام کشش، ماساژ و حرکات انگشت تحت نظر فیزیوتراپ متبحر بیماری را درمان کرد.
از اسپلینت های مخصوصی که انگشت را در حالت مناسب نگه میدارند هم در درمان این بیماری استفاده میشود. این اسپلینت ها طوری در اطراف مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال قرار میگیرند که اجازه برگشت آن به عقب را نمیدهند ولی در عین حال مفصل اینترفالانژیال دیستال را آزاد نگه میدارد. بعضی از انواع این اسپلینت ها با استفاده از سیم و به شکل انگشتر ساخته شده است.
در صورتیکه این تغییر شکل با روش های جراحی درمان نشود پزشک ارتوپد از روش های جراحی ستفاده میکند. در درمان جراحی پوست، لیگامان و تاندون های اطراف مفاصل بازسازی شده بطوریکه تعادل در اکستانسور انگشت مجددا برقرار شود.
ممکن است پزشک معالج اقدام به تعویض مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال کرده و یا مفصل اینترفالانژیال دیستال را خشک کند. البته روش های جراحی همیشه موفقیت آمیز نیستند و بیمار باید برای بدست آوردن نتایج بهتر از جراحی، بعد از انجام آن فیزیوتراپی دقیقی را زیر نظر یک فیزیوتراپیست دست انجام دهد.