سونوگرافی چیست

مکانیسم سونوگرافی چیست

امواج مورد استفاده در سونوگرافی از جنس امواج صوتی و در واقع صدا هستند که ضرری برای بدن ندارد. اینها امواج فراصوتی هستند.

جنس آنها دقیقا مانند صدا است ولی به علت بالا بودن فرکانس یا بسامد آنها قابل شنیدن به توسط گوش انسان نیستند. با این حال خواص صوت و صدا را دارند یعنی در برخورد با موانع منعکس میشوند.

سونوگرافی روش تصویر برداری دردناکی نیست و در حین انجام آن بیمار ناراحتی احساس نمیکند.

برای انجام سونوگرافی، به توسط یک وسیله خاص که پزشک سونولوژیست ( متخصص تصویربرداری که سونوگرافی میکند) روی اندام شما قرار میدهد امواج صوتی با فرکانس بالا که برای گوش انسان قابل شنیدن نیستند به درون بدن تابانده میشوند.

این امواج بعد از برخورد به بافت های مختلف بدن بازتابیده شده و امواج بازتابش شده به توسط همان دستگاه مجددا دریافت میشود.

درون بدن انسان از بافت های مختلفی درست شده که توانایی آنها در بازتابش امواج صوتی متفاوت است. بعضی از آنها امواج صوتی را بهتر و بعضی کمتر منعکس میکنند.

پس شکل و ساختار بازتابش امواج صوتی در سونوگرافی تابعی از شکل و مواد تشکیل دهنده بافت های درونی بدن است که مورد تابش قرار گرفته است.

امواج بازتابیده شده از بدن به توسط یک کامپیوتر تجزیه و تحلیل شده و به تصویر تبدیل میشود. پزشک متخصص تصویربرداری این تصاویر را بر روی مانیتور دستگاه دیده و ممکن است بعضی از آنها را چاپ کند.

در سونوگرافی، بیشتر بافت های نرم اندام دیده شده و بررسی میشوند. پس سونوگرافی وسیله مناسبی برای تشخیص مشکلات استخوان نیست ولی با آن میتوان بعضی مشکلات عضلات، رباط ها، تاندون ها و بسیاری بافت های دیگر را بررسی کرد.

سونوگرافی ممکن است بصورت دو بعدی و یا سه بعدی باشد. همچنین میتوان تصویر سونوگرافی اندام را در حال حرکت و فعالیت دید. سونوگرافی قلب را اکوکاردیوگرافی مینامند.

نوع خاصی از سونوگرافی به نام سونوگرافی داپلر Doppler Sonography وجود دارد. این روش تصویربرداری براساس پدیده داپلر کار میکند و هدف از انجام آن بررسی میزان و سرعت جریان خون در وریدها و شریان های بدن است.

در ارتوپدی از این روش بیشتر برای بررسی احتمال لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق DVT استفاده میشود.

سونوگرافی چگونه انجام میشود

برای انجام سونوگرافی بیمار بر روی تخت دراز كشیده و پزشك متخصص سونولوژیست ژل خاصی را بر روی پوست بیمار در محل مورد بررسی قرار میدهد.

سپس یك دستگاه كوچك را كه با سیمی به دستگاه مركزی سونوگرافی متصل است بر روی پوست قرار میدهد. ژل گفته شده اجازه میدهد كه امواج فراصوتی راحت تر و به شكل یكنواخت تری به درون بدن نفوذ كنند.

پزشك دستگاه را بر روی پوست حركت میدهد تا قسمت های مختلف درون بدن را از زوایای مختلف ببیند. این تصاویر بر روی مانیتور مركزی دستگاه دیده میشوند.

در حین سونوگرافی بیمار لرزش خفیفی را در روی پوست خود و در محلی كه دستگاه كوچك ( پروب Probe) بر روی پوست قرار گرفته احساس میكند. این لرزش ناشی از برخود امواج فراصوتی به پوست بوده و بی ضرر است. در پایان معاینه بیمار ژل روی پوست خود را با دستمال پاك میكند.

معمولا نتیجه سونوگرافی بلافاصله بعد از انجام آن به توسط پزشك متخصص تصویربرداری نوشته شده و همراه با پرینت یا چاپ بعضی تصاویر سونوگرافی به بیمار داده میشود تا به پزشك معالج خود ارائه دهد.

تبحر متخصص تصویربرداری تا چه میزان در دقت و ارزش سونوگرافی تاثیر دارد

نتیجه سونوگرافی و اینكه این روش تا چه حد به تشخیص بیماری كمك میكند برخلاف روش های تصویربرداری دیگر تا حد زیادی وابسته به تبحر متخصص تصویربرداری است كه آن سونوگرافی را انجام میدهد.

میتوان دیگر روش های تصویر برداری مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسكن، ام آر آی و اسكن رادیوایزوتوپ را به یك دوربین عكاسی تشبیه كرد كه هر آنچه را كه در مقابلش باشد بر روی فیلم خود ثبت و ضبط میكند ولی سونوگرافی مانند نقاشی كردن است. هنرمند ناش باید سوژه مورد نظر را ببیند و بفهمد و آنگاه آنرا به تصویر بكشد.

گرچه برای بدست آوردن یك سونوگرافی خوب داشتن یك دستگاه خوب و دقیق لازم است ولی مسلما كافی نیست. در بین روش های مختلف تصویربرداری، سونوگرافی بیش از بقیه به مهارت پزشك انجام دهنده آن وابسته است.

در سونوگرافی، متخصص سونولوژیست باید آنقدر مهارت داشته باشد كه بتواند ضایعه احتمالی را كشف كرده و آنرا در زاویه مناسب ببیند و روی مانیتور دستگاه نشان دهد.

تصویری كه همراه با گزارش سونوگرافی به بیمار ارائه میشود در واقع تصویر یا تصاویر منتخبی از صدها تصویر است كه متخصص تصویربرداری در حین انجام سونوگرافی بر روی مانیتور دستگاه مشاهده كرده است