اندام بجز استخوان حاوی بافت های بسیاری است که ممکن است در حین شکستگی آسیب ببینند. یکی از این بافت های مهم پوست است.
پوست هم میتواند در زمان شکستگی دچار آسیب شود و هم ممکن است در حین درمان دچار عوارضی شود که گاهی برای بیمار از خود شکستگی مشکلات بیشتری را ایجاد میکنند. مهمترین عوارض پوستی شکستگی ها عبارتند از
زخم ناشی از ضربه اولیه
ضربه ایکه موجب شکستگی میشود میتواند به پوست اندام هم صدمه زده آنرا پاره کند. گاهی اوقات لبه تیز شکستگی از پوست خارج شده و آنرا پاره میکند.
آسیب پوستی در این موارد میتواند به صورت زخم باشد ولی گاهی اوقات به علت شدت ضربات وارده خونرسانی به قسمتی از پوست متوقف شده و آن قسمت از پوست میمیرد.
گاهی اوقات همراه با شکسته شدن استخوان ممکن است سوختگی در پوست اندام بوجود آمده و قسمتی از آنرا از بین ببرد.
اولین اقدام در مواجهه با زخم های پوستی، پوشاندن آنها با گاز استریل یا یک پارچه تمیز است. این اقدام مانع از ورود آلودگی های بیشتر به درون زخم میشود.
همچنین در صورت خونریزی از زخم میتوان با استفاده از گاز یا پارچه تمیز با کف دست به زخم فشار مداومی وارد کرد تا خونریزی متوقف شود.
پس از رسیدن بیمار به اورژانس، پزشک معالج زخم را شستشو داده و سپس در صورت لزوم در اطاق عمل بافت های مرده و اجسام خارجی را از بافت خارج میکند.
اگر زخم تمیز باشد این امکان وجود دارد که بلافاصله بخیه شود. ولی در صورت آلوده بودن زخم پزشک معالج زخم را بخیه نمیزند. در این موارد پس از شستشو و خارج کردن بافت های مرده و اجسام خارجی، زخم پانسمان میشود.
پزشک معالج روز بعد مجددا زخم را بررسی کرده و در صورت نیاز اقدامات روز قبل را تکرار میکند. ممکن است لازم شود این مراحل چند بار تکرار شوند.
هر زمان که پزشک مطمئن شد که زخم کاملا از بافت های مرده و آلودگی پاک شده است زخم را ترمیم میکند.
ترمیم زخم ممکن است با بخیه زدن ساده انجام شود و یا ممکن است به علت از بین رفتن قسمت وسیعی از پوست نیاز شود تا با استفاده از تکنیک های جراحی ترمیمی، از پیوند پوست موضعی یا دور استفاده کرد.
اگر همراه با زخم پوستی آلوده، شکستگی هم وجود داشته باشد پزشک ارتوپد شکستگی را جااندازی کرده و برای بیحرکت و فیکس کردن محل شکستگی از اکسترنال فیکساتور استفاده میکند.
استفاده از اکسترنال فیکساتور ممکن است موقت باشد و پس از بهتر شدن وضعیت پوست خارج شده و از وسیله دیگری مانند نیل برای فیکس کردن شکستگی استفاده شود.
تاول پوستی
تاول معمولا در اندامی که ورم زیادی دارد ایجاد میشود. در صورت بروز تاول نباید آنها را ترکاند. باید به آنها اجازه دارد تا خودشان باز شوند و پس از آن هم نباید پوست روی آن را در آورد و باید اجازه داد تا پوست تاول روی پوست زیرین بماند. تاول های خونی خطرناک ترند و نیاز به مراقبت های ویژه دارند.
زخم ناشی از گچ
در بعضی از نواحی اندام ها استخوان زیر پوست قرار دارد و بین آنها عضله ای نیست. در این قسمت ها پوست در معرض آسیب است.
اگر در حین گچ گیری اندام از تکنیک مناسبی استفاده نشود و یا پنبه و ویبریل کافی بر روی محلی که پوست بلافاصله روی استخوان است گذاشته نشود ممکن است بر اثر فشار مداوم گچ بر روی پوست زخم ایجاد شود.
در این حالات پوست بین استخوان زیرین و گچ رویی گیر کرده و فشرده میشود. این فشار ممکن است آنقدر زیاد باشد که موجب متوقف شدن جریان خون به پوست شده و پس از چند روز موجب زخم شدن پوست شود.
در اندام تحتانی قوزک های داخلی و خارجی و اطراف زانو مستعد این زخم ها هستند. در اندام فوقانی هم پوست اطراف مفاصل مچ دست و آرنج میتوانند در معرض خطر باشند.
در صورتیکه بیمار پس از چند روز از گچ گیری از درد این نواحی ناراحت بود باید قسمتی از گچ که بر روی محل درد است خارج گردیده ( دریچه باز شود) و پوست زیر آن بررسی شود.
زخم بستر
خوابیدن به مدت طولانی در بستر، بخصوص در افراد مسن یا ناتوان میتواند موجب زخم شدن پوست در بعضی از نواحی بدن شود.
علت ایجاد این زخم ها اینست که در نواحی که استخوان بلافاصله زیر پوست قرار گرفته و عضله یا چربی بین آنها نیست استراحت طولانی موجب میشود تا پوست بر اثر نیروی وزن بین استخوان و بستر فشرده شده و خونرسانی به آن متوقف شود.
قطع خونرسانی به پوست موجب مردن و سیاه شده و سپس ایجاد زخم میشود که به آن زخم بستر Bed sore میگویند.
شایعترین محل ایجاد این زخم ها پشت استخوان ساکروم (خاجی) بین دو باسن، زیر پاشنه پاها، سر استخوان فیبولا یا نازک نی، برجستگی تروکانتر بزرگ در ناحیه لگن و پشت استخوان کتف است.
مهمترین راه مبارزه با این عارضه پیشگیری از آن است. مهمترین راه های پیشگیری از زخم بستر عبارتند از
- در صورت امکان شکستگی بیمار باید هر چه زودتر درمان شده و بیمار از تخت آزاد شود و بتواند راه برود یا حداقل بنشیند.
- بیمار مرتبا تغییر وضعیت بدهد تا خون به اندازه کافی به پوست برسد
- محل هایی را که احتمال زخم شدن بیشتر دارند مرتبا ماساژ بدهیم تا خون به اندازه کافی به آنجا برسد.
- استفاده از تشک مواج
در صورت ایجاد شدن زخم بستر درمان آن مشکل بوده و گاه نیاز به جراحی های وسیع ترمیمی دارد.