آرتریت چیست

مفصل چگونه دچار آرتریت میشود

مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار گرفته و در کنار هم حرکت میکنند. دو استخوان یاد شده به توسط رباط هایی به هم متصل میشوند. رباط ها بافت های طنابی یا نواری شکل محکمی هستند که از دو طرف به دو استخوان تشکیل دهنده مفصل متصل شده و آنها را در کنار یکدیگر نگه میدارند.

بر روی قسمتی از استخوان ها که بر روی هم حرکت میکنند لایه بافتی صاف و لغزنده ای به نام غضروف قرار گرفته که موجب میشود استخوان ها به راحتی و بدون اصطکاک بر روی هم حرکت کنند.

دو سر استخوانی که مفصل را درست میکنند در داخل یک کیسه بافتی به نام کپسول مفصلی قرار گرفته است. داخل این کیسه را فضای مفصلی میگویند.

فضای مفصلی حاوی مایع مفصلی یا مایع سینوویال است. مایع مفصلی لزج است و موجب لیز شدن بیشتر سطوح غضروف مفصلی میشود. مایع مفصلی به توسط لایه سینوویال که سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانیده است ترشح میشود.

در انواع مختلف آرتریت، غضروف مفصل دچار آسیب میشود. آسیب غضروف به چهار علت عمده بوجود میاید که عبارتند از

علائم آرتریت چیست

برحسب نوع آرتریت علائم آن متغیر است ولی علائم مشترکی که تقریبا در همه انواع آرتریت ها وجود دارد درد، تورم و خشکی و محدودیت حرکتی در مفصل است.

در معاینه مفصلی در بعضی از انواع آرتریت میتواند افزایش مایع مفصلی، درد موضعی بر روی مفصل در هنگام فشار دادن و یا حرکت دادن آن، گرمی و قرمزی و ورم مفصل و تغییر شکل آن را مشاهده کرد.

بعضی آرتریت ها با علائم سیستمیک مانند تب و ضعف و بیحالی و بی اشتهایی همراه است و در بعضی دیگر از آرتریت ها علائم درگیری دیگر سیستم های بدن مانند دستگاه گوارش، پوست، چشم و یا دیگر ارگان ها وجود دارد.

چه انواعی از آرتریت وجود دارند

آرتریت ها انواع مختلفی دارند. یعنی مفاصل به دلایل مختلفی دچار التهاب میشوند که شایعترین آنها استئوآرتریت و آرتریت روماتیسمی و آرتریت چرکی است.

استئوآرتریت

به آن آرتروز یا ساییدگی مفصل هم میگویند. در این بیماری ابتدا غضروف مفصلی خاصیت الاستیك و انعطاف پذیری خود را از دست میدهد.

بدنبال آن غضروف آسیب دیده و ساییده شده و كم كم نازك شده و حتی بعد از مدتی ممكن است كاملا از بین بروند. این نوع از آرتریت معمولا پیشرونده است ولی سرعت پیشرفت كندی دارد.

در استئوآرتریت مفصل دچار درد و محدودیت حركتی بخصوص بعد از مدتی بیحركتی و یا در حین حركت میشود. استئوآرتریت بیشتر در مفاصل ران، زانو، ستون مهره و دست دیده میشود.

روماتیسم مفصلی

به آن آرتریت روماتوئید هم میگویند. در روماتیسم مفصلی لایه سینوویال مورد هجوم سلولهای ایمنی بدن قرار گرفته و دچار التهاب میشوند. مایع مفصل بیشتری تولید شده و غضروف مفصلی تخریب میشود.

بعد از مدتی شكل مفصل تغییر میكند. در روماتیسم مفصلی مفصل دچار درد و تورم و پس از مدتی محدودیت حركتی و تغییر شكل میشود.

در آرتریت روماتوئید خشكی مفصلی معمولا در صبح و پس از برخاستن از خواب بیشتر است. این نوع از آرتریت بیشتر در مفاصل دست و مچ دست و گاهی در مفاصل ران و زانو دیده میشود.

روماتیسم مفصلی كودكان

این نوع از آرتریت در افراد زیر 16 ساله ایجاد میشود و علائم آن شبیه آرتریت روماتوئید است. روماتیسم مفصلی كودكان میتواند یك مفصل یا تعدادی از مفاصل را با هم گرفتار كند. روماتیسم كودكان معمولا با علائم كلی مانند تب، كاهش اشتها، كاهش وزن و كم خونی همراه است.

آرتریت عفونی

به آن آرتریت سپتیك یا عفونت مفصلی هم میویند. در این نوع از آرتریت یك میكروب (كه غالبا باكتری است ولی میتواند ویروس یا قارچ باشد) از طریق جریان خون یا از مجاورت مفصل به درون فضای مفصلی راه پیدا كرده، تكثیر یافته و موجب عفونت مفصل میشود.

بدنبال آن غضروف مفصلی بسرعت تخریب شده و در صورت عدم درمان ممكن است استخوان هم آسیب ببیند. آرتریت عفونی معمولا خود را بصورت بصورت تورم حاد و دردناك مفصل و اكثرا با قرمزی و گرمای مفصل همراه با تب و لرز نشان میدهد.

انواع شایع دیگری هم از آرتریت وجود دارند كه در بین آنها میتوان از اسپوندیلیت انكیلوزان، نقرس، آرتریت پسوریازیسی و لوپوس سیستمیك نام برد.

درمان آرتریت چیست

آرتریت علل گوناگونی دارد و برحسب اینكه از چه نوعی باشد درمان آن متفاوت است. با این حال اقدامات مشتركی وجود دارند كه در درمان همه انواع آرتریت ها موثرند. البته آرتریت عفونی مستثنی است و نیاز به درمان اورژانس دارد. مهمترین اقدامات ذكر شده عبارتند از :

فیزیوتراپی

تغییر در روش زندگی

یك كاردرمانگر خوب میتواند به بیمار آموزش دهد كه چگونه با تغییر در رفتارهای حركتی خود موجب وارد آمدن فشار كمتری به مفصل شده و علائم آرتریت را كاهش دهد.

خواب كافی، اجتناب از باقی ماندن در یك وضعیت خاص برای مدت طولانی، اجتناب از انجام حركاتی كه موجب فشار زیاد به مفصل و افزایش درد آن میشوند، روش های كم كردن استرس مانند یوگا و مدیتیشن میتوانند در كاهش دردهای آرتریت موثر باشند.

بریس

بریس ها در اطراف مفاصل بسته شده و حركات آن را در جهات خاصی محدود میكنند و درد ناشی از آرتریت را کاهش میدهند.

داروی ضد التهاب

داروهای ضد التهاب مانند دیكلوفناك، سلكوكسیب، پیروكسیكام و ایبوپروفن میتوانند موجب كم شدن تورم و درد و محدودیت حركتی در بیمار شوند.

تغذیه مناسب و كاهش وزن

مواد غذایی مناسب و سرشار از مواد معدنی و ویتامین و امگا 3 و آنتی اكسیدان ها میتوانند علائم آرتریت را كاهش دهند. كاهش وزن موجب وارد شدن فشار كمتر بر روی مفصل شده و درد ناشی از آرتریت را كم میكند.

عمل جراحی

در بعضی موارد آرتریت كه غضروف مفصلی آسیب زیادی دیده و بیماری پیشرفت كرده است ممكن است اقدامات ذكر شده قبلی نتوانند درد و دیگر مشكلات بیمار را از بین ببرند.

در این بیماران معمولا ار انواع اعمال جراحی استفاده میشود كه معمول ترین آنها عمل جراحی تعویض مفصل است. امروزه برای از بین بردن درد ناشی از استئوآرتریت و روماتیسم مفصلی در مفاصل ران و زانو بطور شایعی از اعمال جراحی تعویض مفصل استفاده میشود.